Lekker
slapen, uitgerust wakker
Tijdens ons leven slapen we heel wat uren. Belangrijke uren om
te herstellen, zowel lichamelijk als emotioneel. Het is goed voor
ons immuunsysteem, bevordert onze leermogelijkheden en ons geheugen.
Slapen we te weinig dan maken we meer fouten, raken we eerder betrokken
bij ongevallen en worden we onrustiger. Onvoldoende goede nachtrust
kan het persoonlijke en maatschappelijke leven flink verstoren.
Het is noodzakelijk dat we genoeg slaapuren maken, in de eerste
maanden van ons leven wel 14-17 uur. Dat wordt langzaam minder,
pubers zouden ongeveer 8-10 uur moeten slapen en volwassenen 7 tot
9 uur. Behalve de lengte van de slaap is de kwaliteit van de nachtrust
ook van belang. Hoe diep slapen we eigenlijk? Dat wisselt gedurende
de nacht : fasen van oppervlakkige, diepe en REM slaap wisselen
elkaar af.
In de Chinese geneeskunst kennen we de energieverdeling: yin en
yang. De yang-energie is de dynamische, beweeglijke, warme energie
die ons alert en wakker houdt. De energie die overdag sterk is zodat
we een invulling kunnen geven aan ons leven, die onze talenten voedt
zodat we kunnen worden wie we willen zijn. De yang-energie is ook
de motor voor onze spijsvertering en zorgt voor warmte in ons lijf
zodat onze chemische fabriek goed kan draaien.
De yin-energie is de rustige, koele, ontspannende component. De
energie die sterker is in de nacht en daarmee een belangrijke rol
speelt bij onze slaap. De energie die ons helpt bij herstellen en
verwerken van alle indrukken. Toch is de yin-energie ook overdag
nodig voor een goede balans. Zou bijvoorbeeld de warme yang-kracht
doorslaan dan krijgen we een veel te hoge lichaamstemperatuur en
zijn we overbeweeglijk. De yin-kracht houdt dit in evenwicht.
Aan het einde van de dag neemt de yang-kracht af en de yin-kracht
toe, ons lichaam bereidt zich voor op een goede nachtrust. Hoe meer
we in de avond onze activiteiten afbouwen, hoe makkelijker we in
slaap vallen en des te beter de kwaliteit van de nachtrust zal zijn.
Dat afbouwen van activiteiten geldt zowel voor ons lichaam als onze
geest. Nog lang flinke lichamelijke inspanning leveren, een spannende
film kijken of geestelijk stressvolle activiteiten doorzetten, belemmeren
de opbouw van de yin-energie waardoor het moeilijker wordt om vlot
in slaap te vallen.
Bij acupunctuur behandelingen kijken we in ieder geval naar de
kwaliteit en kracht van de nier- en blaasenergie. Die hebben een
grote invloed op ons slaap-waak ritme. Zijn die niet in balans dan
kan het inslapen moeizaam gaan, maar ook het wakker worden. Als
de yang- kracht niet goed op gang komt slaapt een mens makkelijk
door de wekker heen, komt moeilijk uit bed en heeft eventueel een
ochtendhumeur.
Slaapstoornissen kunnen tijdelijk of chronisch zijn. De oorzaken
zijn ook heel divers. Behalve niet goed in slaap kunnen komen of
niet doorslapen, zijn slaapwandelen, tandenknarsen of veel nachtelijk
plassen storende verschijnselen voor een goede rust. Ook pijn, stress,
hormonale schommelingen of ziektes als Parkinson of Alzheimer kunnen
een rol spelen. Chemotherapie of bestraling veroorzaken een hitte
reactie in het lichaam, een yang-kracht die de koele yin-kracht,
nodig voor de nacht, belast. Dan is het ook van belang naar omgevingsfactoren
te kijken. Vliegtuigherrie in de randen van de nacht kan zowel het
tijdig inslapen als de lengte van de nacht ernstig schaden, zeker
als om 6 uur ’s morgens de eerste toestellen laag over denderen.
Met acupunctuurbehandelingen is het mogelijk op veel stoorzenders
een positieve invloed uit te oefenen. Zoals eerder beschreven spelen
de nier- en blaasenergie een belangrijke rol in het basis ritme
van slaap en waak. Ook zijn er speciale punten die de diepte van
de slaap reguleren. Wordt iemand op hele specifieke tijden wakker
dan kunnen we kijken naar de kwaliteit van de bij dat tijdstip behorende
energie. Zie mijn artikel over onze biologische klok in DNUA … Bij
hormonale storingen zien we dat mensen vaak rond 3 uur wakker worden.
Dan zijn er verschillende opties om daar een balans te herstellen.
In de Chinese geneeskunde kijken we bij tandenknarsen of er sprake
is van storingen in de energie van maag en dikke darm. Deze verzorgen
ook de boven- en onderkaak. Het kan zijn dat er spanning in een
van die energieën aanwezig is door een functionele storing of energiegebrek
in één van de organen. Mogelijk zijn er problemen met emotioneel
verteren (maagenergie) of emotioneel loslaten (dikke darmenergie).
In alle gevallen kunnen acupunctuurbehandelingen een goede ondersteuning
bieden. Door een sterkere energie kunnen de bijbehorende emoties
beter gehanteerd worden, de organen beter functioneren en ontstaat
er meer balans in het lichaam wat een meer ontspannen nachtrust
tot gevolg heeft. Soms zweet iemand overmatig in de nacht. Dat is
een algemeen teken dat de rustige, koele yin-kracht te zwak is in
verhouding tot de warme, dynamische yang-kracht. Dit kan gebeuren
bij een ongezonde yang-kracht die de yin-kracht teveel uitput of
overheerst. Ligt iemand veel te krabben in de slaap dan is dat een
aanwijzing om de galblaasenergie eens goed te bekijken. Ziektes
of verstoringen van allerlei aard kunnen dus een oorzaak zijn. Het
is de kunst om die op te sporen en met een goede keuze van acupunctuurpunten
het evenwicht te herstellen.
Als het leven veel vraagt, dan is de yang-kracht heel actief,
soms overmatig zowel overdag als ‘s nachts. Een korte rust in het
begin van de middag is dan aan te raden. Het hele systeem komt even
tot rust, overmatige yang kalmeert, de yin wordt sterker en de 2e
helft van de dag is beter op een goede manier te volbrengen. Bovendien
wordt de nachtrust beter! Als een mens heel veel van zichzelf vraagt
word je te moe om goed te slaap, de yin-energie wordt dan ver uitgeput.
Hierbij moet wel aangetekend worden dat een volwassene ’s middags
geen uren moet slapen en daarmee dag en nacht gaat omdraaien. Een
korte slaap of rust van een half uurtje doet wonderen. Dit geldt
ook zeker voor vrouwen in de overgang die door hormonale schommelingen
slechte nachten hebben. De ontspanning tijdens die rust overdag
is heel helend.
Uit bovenstaand verhaal blijkt dat een slechte nachtrust velerlei
gezichten kent. De verschillende oorzaken en vormen vragen maatwerk
per persoon om een goede oplossing te bieden. Een acupunctuurbehandeling
is dan ook nooit volgens een vast recept, maar een zoektocht naar
de onderliggende oorzaak en om vervolgens met een adequate puntenkeuze
een optimaal resultaat te bereiken.
Carla van de Kamp, november 2018
terug naar lijst
|